Ứng Dụng AI Vào Doanh Nghiệp

Gần 32 năm làm việc tại FPT – tập đoàn công nghệ hàng đầu Việt Nam, chứng kiến nhiều sự đổi thay của công nghệ và kinh tế nhưng tôi chưa bao giờ chứng kiến một cơn sóng nào dữ dội, một trận “đại hồng thủy” nào vừa tàn phá vừa tái tạo ghê gớm như Trí tuệ nhân tạo – AI.

AI đã vượt ra khỏi giới hạn công nghệ, len lỏi vào mọi ngóc ngách đời sống, tạo ra sự phân cực rõ rệt trong xã hội. Hai năm trở lại đây, AI đã là chủ đề tôi thường xuyên chia sẻ, giảng dạy với các lãnh đạo, các nhà quản trị và nhân sự, sinh viên và chính các học viên của mình.

Cuốn sách Ứng dụng AI vào doanh nghiệp ra đời từ chính những thực tế đó, như một tấm bản đồ giúp các bạn có cái nhìn đúng đắn về AI và hành động phù hợp trong kỷ nguyên mới này.

Chương 1 tập trung vào việc khái quát những gì AI đã và đang tạo ra. AI như một cơn hồng thủy, một sự thay đổi mang tính lịch sử tương tự như các cuộc cách mạng công nghiệp trước đây nhưng với tốc độ và quy mô chưa từng có. Không chỉ dừng lại ở các công cụ hỗ trợ (như ChatGPT) mà đang tiến hóa thành AI Agent – những “nhân viên số” tự chủ, có khả năng thay thế phần lớn công việc của con người, kể cả lãnh đạo.

Cơn hồng thủy này đang tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực, từ sản xuất tự động hóa, y học cách mạng hóa, đến cả những lĩnh vực đòi hỏi tư duy phức tạp như lập trình. Điều này tạo ra một “AI Barrier” – rào chắn AI mà mỗi cá nhân phải vượt qua nếu không muốn bị đào thải.

Đây là thời khắc lịch sử đòi hỏi chúng ta phải nhận thức đúng và hành động nhanh chóng. Hãy nhớ rằng: AI không cướp việc của bạn, chính những người biết sử dụng AI sẽ làm điều đó.

Chương 2 tập trung vào AI Agent - những hệ thống tự chủ có khả năng phân tích, lập kế hoạch và hành động như một nhân viên thực thụ, làm việc không ngừng nghỉ và không cảm xúc.

AI Agent đang định hình lại thị trường lao động, đặt ra yêu cầu mới cho tuyển dụng. AI đang thâm nhập mạnh mẽ vào mọi hoạt động kinh doanh cốt lõi như bán hàng, marketing, nhân sự, tài chính kế toán, vận hành và cả xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Câu chuyện thành công của FPT Long Châu với FPT AI Mentor trong việc đào tạo hàng chục nghìn dược sĩ là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh và hiệu quả của AI khi được ứng dụng đúng cách.

Chương 3 tập trung vào một trong các vấn đề nhức nhối nhất do AI tạo ra: một “tầng lớp vô dụng” mới không chỉ gồm lao động phổ thông mà cả những nhân viên văn phòng có bằng cấp.

Chương 4 nhấn mạnh vai trò của nhà lãnh đạo trong kỷ nguyên AI. Bài học từ sự sụp đổ của Nokia hay khó khăn hiện tại của Intel cho thấy việc không thay đổi sẽ dẫn đến thất bại. Lãnh đạo thời AI cần trang bị bộ năng lực tư duy mới bao gồm khả năng “un-learn to re-learn” – quên đi kiến thức cũ để học cái mới và tư duy “nghĩ khác, làm khác” – tái tư duy.

Quản trị sự thay đổi trở thành kỹ năng cốt lõi, đòi hỏi lãnh đạo phải dẫn dắt đội ngũ vượt qua các vùng tâm lý từ an toàn đến phát triển, tạo ra những chiến thắng nhỏ và chấp nhận quyền được sai. Hành động cụ thể của lãnh đạo bao gồm việc làm gương tiên phong sử dụng AI, áp dụng công thức S-F-S2, chú trọng đào tạo con người và nâng cao EQ, đánh giá đúng tác động của AI lên từng bộ phận, xây dựng tư duy “AI First” và đặt việc đào tạo lên hàng đầu.

Chương 5 đề cập tới doanh nghiệp trước ngưỡng cửa thay đổi. Thách thức lớn nhất với doanh nghiệp không phải là công nghệ mà chính là nỗi sợ và tâm lí ngại thay đổi. Muốn vượt qua rào cản AI, doanh nghiệp buộc phải biến những lo sợ thành cơ hội bứt phá.

Chương 6 trình bày chi tiết lộ trình đưa AI vào doanh nghiệp, mà bản chất là quá trình thay đổi văn hóa, tư duy chứ không đơn thuần là mua sắm công cụ.

Để vượt qua rào cản tâm lý ngại thay đổi, thiếu niềm tin và kỹ năng của nhân viên, lãnh đạo cần biến AI thành “Co-pilot” đồng hành, đưa AI vào KPI, đào tạo bài bản, khuyến khích thử nghiệm và xây dựng quy tắc sử dụng an toàn. Mục tiêu là kiến tạo văn hóa “AI First” qua ba giai đoạn: Chấp nhận, Tận dụng và Ưu tiên AI. Để chuẩn hóa việc ứng dụng, doanh nghiệp cần xây dựng AI Playbook – cẩm nang nội bộ về nguyên tắc, quy trình mẫu, công cụ khuyến nghị và cơ chế cập nhật.

Cùng với các chuyên gia tư vấn AI từ FPT, tôi giới thiệu với bạn đọc lộ trình “6 tuần kích hoạt và thích ứng cùng AI First”, bắt đầu từ việc thay đổi tư duy lãnh đạo, mở rộng đào tạo toàn công ty (“Bình dân học vụ số”) đến việc hoàn thiện và phổ biến AI Playbook.

Chương 7 quay về câu chuyện người Việt Nam thích ứng trong thời đại số. Chúng ta có những thế mạnh như linh hoạt thích ứng, lạc quan, kiên cường, nhưng cũng cần khắc phục điểm yếu về kỷ luật và tâm lý ngại thay đổi.

Dù AI có mạnh mẽ đến đâu, vẫn có những phẩm chất cốt lõi mà nó không thể thay thế và tôi tin rằng chừng nào giữ được những phẩm chất đó, chúng ta sẽ tiến xa hơn trong kỷ nguyên AI.

Tôi cũng đưa ra khái niệm “Homo Mastery” – Con người làm chủ – đề cao, khuyến khích mỗi cá nhân sử dụng AI như một công cụ để tăng tốc hành trình làm chủ chuyên môn và phát triển bản thân. Chìa khóa để đạt được điều này là học tập suốt đời, biến AI thành “giảng đường”, thành “người thầy” mới.

Bạn hãy đọc cuốn sách này như một cẩm nang, không cần phải tuần tự theo từng chương (dù cá nhân tôi – như mọi tác giả, mong các bạn đọc cặn kẽ đứa con tinh thần của mình từ đầu đến cuối). Hãy mở ra nội dung nào bạn thấy cần thiết nhất và đọc như một cách tìm ra giải pháp cho việc ứng dụng AI vào doanh nghiệp, vào tổ chức, vào công việc và vào chính hành trình phát triển bản thân của mình.

AI đang đổi thay từng ngày, vì thế điều tôi mong nhất là nhận được thật nhiều những đóng góp, phản biện từ độc giả, để cuốn sách luôn là lời mời gọi đáng tin cậy và mới mẻ các bạn bước chân trên hành trình làm chủ AI.